डॉलरचा व्यापार जगतावरील एकछत्री अंमल आता येणार संपुष्टात?श्रीलंका आणि रशिया सोबत होणार आंतरराष्ट्रीय व्यापारासाठी करार.
अनेक देश येताहेत डॉलरचे साम्राज्य खालसा करण्याकरता पुढे.श्रीलंका घोषित करू शकतो "भारतीय रुपया" हे अधिकृत परदेशी चलन.
ऋषभ | प्रतिनिधी
अवाढव्य कर्जाच्या विळख्यात अडकलेला श्रीलंका आणि जागतिक निर्बंधांमुळे मेटाकुटीस आलेला रशिया हे भारतीय रुपया व्यापार समझोता यंत्रणा वापरणारे पहिले देश असतील, हे एक गेम चेंजर पाऊल ठरू पाहत आहे, यामुळे आंतरराष्ट्रीय व्यवहारांसाठी डॉलरऐवजी भारतीय रुपया आणि इतर प्रमुख चलने वापरण्याची परवानगी मिळेल.
विशेषत: डॉलरची कमतरता असलेल्या देशांना भारतीय रुपयाच्या व्यापार सेटलमेंट यंत्रणेच्या कक्षेत आणण्याचे मार्ग शोधत असल्याचे भारत सरकारने मागे एकदा सूचित केले होते आणि काही दिवसांनी हे घडले.
- सेंट्रल बँक ऑफ श्रीलंका (CBSL) ने सांगितले की ते भारतीय रुपयाला श्रीलंकेचे परकीय चलन म्हणून नियुक्त करण्यासाठी ते RBI च्या (रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया) मंजुरीची वाट पाहत आहे.
- श्रीलंकेच्या बँकांनी INR मध्ये व्यापार करण्यासाठी – स्पेशल व्होस्ट्रो रुपी अकाउंट्स किंवा SVRA – नावाचे विशेष रुपे “ट्रेडिंग खाते” उघडले असल्याची माहिती आहे.
भारतीय बँका आंतरराष्ट्रीय चलन म्हणून भारतीय निविदांना प्रोत्साहन देण्यासाठी बांगलादेश आणि काही आफ्रिकन देशांसोबत भारतीय रुपयामध्ये व्यापार करण्याच्या शक्यतेचाही शोध घेत आहेत. “रुपया”च्या माध्यमातून आंतरराष्ट्रीय व्यापाराला चालना दिल्याने भारताच्या निर्यातीला परकीय चलनाच्या सततच्या चढउतारांपासून संरक्षण मिळेल.
आतापर्यंत, भारताच्या मध्यवर्ती बँकेने बँकांना रशियासोबत रुपयांमध्ये व्यापार करण्यासाठी 12 व्होस्ट्रो खाती उघडण्यास मान्यता दिली आहे. इकॉनॉमिक टाईम्सने उद्धृत केलेल्या रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या दस्तऐवजात असे दिसून आले आहे की, श्रीलंकेबरोबरच्या व्यापारासाठी पाच आणि मॉरिशसबरोबरच्या व्यापारासाठी एक खाती यासह सहा इतर खाती देखील अधिकृत करण्यात आली आहेत. ताजिकिस्तान, क्युबा, लक्झेंबर्ग आणि सुदान सारखे देश देखील रुपया सेटलमेंट यंत्रणा वापरण्याबाबत चर्चा करत आहेत.
भारताच्या अर्थ मंत्रालयाने इंडियन बँक्स असोसिएशन (IBA) आणि फेडरेशन ऑफ इंडियन एक्स्पोर्ट ऑर्गनायझेशन (FIEO) यांना रुपयाच्या व्यापाराबद्दल भागधारकांना संवेदनशील करण्यासाठी जागरूकता मोहीम सुरू करण्यास सांगितले आहे.
भारतीय रिझर्व्ह बँकेने जुलैमध्ये रुपयातील आंतरराष्ट्रीय व्यापार सेटल करण्यासाठी नवीन यंत्रणा अधिसूचित केली होती. हे केवळ डॉलरच्या तुलनेत रुपया कमी करणे नव्हे तर भारतीय चलनाचे आंतरराष्ट्रीयीकरण करणे हा उद्देश होता.
रशिया-युक्रेन युद्ध आणि पाश्चिमात्य देशांनी लादलेल्या निर्बंधांशी मुकाबला करत भारत रुपयाच्या व्यापाराला चालना देण्याचा प्रयत्न करत आहे.
