8 सप्टेंबर : आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस २०२३ : इतिहास व महत्व
Goan Varta Live | प्रतिनिधी
वेबडेस्क 8 सप्टेंबर | 8 सप्टेंबर हा दिवस साक्षरतेचे धोरण पुढे नेण्यासाठी साजरा केला जातो. युनेस्कोच्या आकडेवारीनुसार, जगभरातील सुमारे 775 दशलक्ष लोक मूलभूत साक्षरता कौशल्यांपासून वंचित आहेत. आकडेवारी सांगते की पाच प्रौढांपैकी एक निरक्षर राहतो. इतकेच नाही तर स्त्री-पुरुष मध्ये सुद्धा फार अंतर आहे.शिवाय, लाखो मुले शाळेत अनुपस्थित असतात किंवा अनियमितपणे उपस्थित राहतात आणि कोविड-19 महामारीच्या परिणामांमुळे ही आव्हाने आणखी वाढली आहेत. जवळपास 24 दशलक्ष विद्यार्थी औपचारिक शिक्षणाकडे परत येऊ शकले नाहीत, त्यापैकी 11 दशलक्ष मुली आणि तरुणी आहेत.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस सरकारला आणि जबाबदार अधिकाऱ्यांना साक्षरतेच्या दरांमध्ये झालेली प्रगती दाखवण्याची आणि साक्षरता सर्वांना उपलब्ध होईल याची खात्री करून देणारी धोरणे विकसित करण्याची संधी देते.
साक्षरता म्हणजे काय ?: साक्षरता म्हणजे वाचन, लिहिणे, बोलणे आणि ऐकण्याची क्षमता ज्यामुळे आपल्याला प्रभावीपणे संवाद साधता येतो आणि जगाची जाणीव होऊ शकते.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवसाचा इतिहास
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवसाची सुरुवात 1965 मध्ये तेहरान, इराण येथे झालेल्या निरक्षरतेच्या निर्मूलनावरील शिक्षण मंत्र्यांच्या जागतिक परिषदेपासून झाली. या परिषदेने जागतिक स्तरावर साक्षरतेला चालना देण्यासाठी समर्पित दिवसाची कल्पना मांडली. त्यानंतर, युनेस्कोने 1966 मध्ये आपल्या 14 व्या सर्वसाधारण परिषदेत 8 सप्टेंबर हा आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस म्हणून अधिकृतपणे घोषित केला. एक वर्षानंतर, 8 सप्टेंबर 1967 रोजी, जगाने प्रथमच हा विशेष दिवस साजरा केला.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साजरा करण्यासाठी भारत सरकारने 1 सप्टेंबर ते 8 सप्टेंबर 2023 या कालावधीत साक्षरता सप्ताह आयोजित केला होता.सर्व भागधारक/ लाभार्थी/ नागरिकांमध्ये (ULLAS)-नव भारत साक्षरता कार्यक्रमाबद्दल जागरुकता निर्माण करणे हा मुख्य उद्देश होता, तसेच भारतामध्ये संपूर्ण साक्षरता प्राप्त करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर सहभागाला प्रोत्साहन देणे आणि सर्व नागरिकांमध्ये जबाबदारीची भावना जागृत करणे हा होता.
गोवा सरकार ही राज्यातील विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणाप्रती कटिबद्ध आहे आणि त्यांना आधुनिक शैक्षणिक सुविधा मिळाव्यात यासाठी ते नवनवीन योजना घेऊन येत असतं. त्याच अनुषंगाने गोवा सरकार तर्फे मुलींना आणि आर्थिक व सामाजिकदृष्ट्या मागासलेल्या विद्यार्थ्यांना शिक्षणाचा प्रसार करण्याच्या योजना केल्या आहेत. पात्र विद्यार्थ्यांना प्रत्येक टप्प्यावर शिष्यवृत्ती दिली जाते आणि शिक्षणाच्या गुणवत्तेला देखील प्रोत्साहन दिले जाते. या योजनांबद्दल अधिक माहिती जाणून घेण्याकरिता – https://goaonline.gov.in/
राष्ट्रीय प्रतिभा शोध आणि गुणवत्ता शिष्यवृत्ती परीक्षा (NTSE)
राज्य शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद गोव्यातील 7 केंद्रांवर इयत्ता आठवीच्या विद्यार्थ्यांसाठी राष्ट्रीय प्रतिभा शोध आणि गुणवत्ता शिष्यवृत्ती परीक्षा आयोजित करते. सर्वाधिक गुण मिळवणारे २५ विद्यार्थी दिल्ली येथे दुसऱ्या स्तरावर उत्तर देण्यासाठी पात्र ठरतात.
गुणवंत विद्यार्थ्यांना मोफत लॅपटॉप
अनुसूचित जमाती (ST) समाजातील अव्वल 10 गुणवंत विद्यार्थ्यांना (5 मुले आणि 5 मुली) आणि अनुसूचित जाती (SC) समाजातील 10 गुणवंत विद्यार्थ्यांना (5 मुले आणि 5 मुली) प्रत्येक तालुक्यातील 2022-23 या शैक्षणिक वर्षात दहावीत शिकणाऱ्या विद्यार्थासाठी मोफत लॅपटॉप दिले जातील.
